CLASSIFICACION DELS VÈRBS DINS LOS TRES GROPS

 

Los tres grops de conjugasons se pòdon caracterizar coma:

A- TEMATICA: vocala –a– dins una granda part de la conjugason entre radical e desinéncias.

infinitiu totjorn en « -ar« .

B- SUFIXADA: sufix -iss-, -igu-, -isc-, dins la màger part de las formas entre radical e desinéncias.

infinitiu totjorn en « -ir« .

C- RADICALA: las desinéncias s’apondon drech als radical1, radical2, radical3.

infinitiu variable en « -re« , « -er » tonic e atòn, « -ir« .

De costuma, los vèrbs que presentan de particularitats de conjugason son presentats alfabeticament. Avèm al contrari causit d’agropar los vèrbs segon sas similitudas morfologicas. Per facilitar la recèrca, la lista alfabetica dels vèrbs estudiats es en tèsta de cada grop.

*A1b, *A1c, *B2b, *C14c son pas de tipes diferents mai de remarcas als tipes A1, B2 e C14.

A-PRIMIER GROP: conjugason a tematica vocala –a–

infinitiu en –AR

TIPE A1 : vèrbs a radicals non alternants

A1a : parlar (+ auxiliar aver)

*A1b : arribar (+ auxiliar èsser)

*A1c : s’agrovar (forma pronominala solament)

TIPE A2 : vèrbs a alternància regulara ò tonic/o atòn

A2a : trobar/tròba (alternància regulara)

A2b : soudar/sòuda (alternància empachada davant « u » [w])

[sOwda]/[sOwdo]

TIPE A3 : vèrbs a alternància regulara è tonic/e atòn

A3a : levar/lèva

A3b : crear/crèa (coma A3a, mai radical a finala vocalica, A8b)

TIPE A4 : vèrbs a alternància excepcionala uè tonic/o, u atòn

vojar/vuèja A4, A12

enjulhar/enjuèlha

TIPE A5 : vèrbs a alternància excepcionala iè tonic/e atòn

A5a : profechar/profiècha

A5b : abandeirar/abandièiri

TIPE A6 : vèrbs a alternància excepcionala uò tonic/ »u » o « o » atòn

A6a : recular/recuòla

A6b : deslogar/desluòga

TIPE A7 : vocala finala del radical jamai sillabic

A7a : cambiar/càmbia (i non sillabic)

[kambja]/[kambjO]

A7b : embraiar/embraia (i non sillabic e intervocalic)

TIPE A8 : vocala finala del radical totjorn sillabic

A8a : enviar/envia (i sillabic)

[embia]/[embiO]

A8b : coar/coï, coa (o sillabic)

TIPE A9 : vèrbs a alternància ortografica g/gu

pegar/pegui

TIPE A10 : vèrbs a alternància ortografica c/qu

secar/sequi

TIPE A11 : vèrbs a alternància ortografica ç/c

caçar/caci

TIPE A12 : vèrbs a alternància ortografica j/g

assajar/assagi

TIPE A13 : vèrb anar, present irregular, autres temps regulars

TIPE A14 : vèrbs arcaïcs: dar, estar

B-SECOND GROP: conjugason sufixada (sufix -iss-, -igu-, -isc-)

infinitiu en –IR

TIPE B1 : vèrbs sufixats (sufix generalizat)

B1a : vèrbs regulars + auxiliar aver

legir/legissi/legiguèri/legisca/legit

B1b : vèrbs a radical vocalic

esbaïr/esbaïssi/esbaïguèri/esbaït

B1c : vèrbs regulars manca lo participi passat:

ofrir/ofèrt, morir/mòrt, sofrir/sofèrt

TIPE B2 : vèrbs mièg-sufixats (sufix solament quand deu èsser -igu-)

B2a : vèrbs regulars + auxiliar aver

sentir/senti/sentiguèri/senta/sentit

B2b : vèrb arcaïc: eissir

B2c : vèrb arcaïc defectiu: ir

B2d : vèrbs qu’esitan entre lo tipe B2 e C

B2d1: vèrbs en -ir a alternància excepcionala uè tonic/o atòn

1)participi passat regular

colhir/cuèlhi/colhèm/colhit

2)metatèsi rb/br, participi passat irregulat

cobrir/cuèrbi/cobrèm/cobèrt

dobrir/duèrbi/dobrèm/dobèrt

B2d2: vèrb fúger

Nòta: Alibèrt recommanda de manténer l’usatge de « formas non incoativas », çò es del tipe B2, sufixadas solament al preterit e al subjonctiu imperfach, qu’avèm causit de sonar « formas mièg-sufixadas ». Ça que la, aquelas dichas formas, siá son inusitadas en lengadocian modèrn, siá implican d’evolucions foneticas particularas (dorbir/duèrbi/duèrp), siá relèvan puslèu d’una esitacion entre lo paragdima sufixat (« incoatiu ») e lo paragdima radical (Ex: seguir e sègre que se pòdon acceptar totes dos). Apareis que podèm gardar normativament dins aquesta classa gaire de vèrbs (sentir, repentir, e l’arcaïc eissir) e que devèm en mai acceptar, e mai normativament, que sián tanben conjugats sul modèl de B1: sentissi,..

Sembla que per sentir, pudir, prusir, s’agís puslèu d’una esitacion entre la classa B1 e la C (sentre/sentèri, pudre/pudèri, prúser/prusèri) que d’ una classa B2 particulara. Per seguir/sègre, s’acceptaràn doas conjugasons, segon B1 (legir) e segon C7 .

C-TRESEN GROP: conjugason radicala

infinitiu en -RE, -ER tonic e atòn, –IR

TIPE C1 : radical en t

C1a : batre, bat, batèri, batut

C1b : metre, met, metèri, mes (part. passat irregular)

TIPE C2 : radical en nd

vendre, vend [ben], vendèri, vendut

TIPE C3 : radical en rd

C3a : pèrdre, pèrd [pEr(t)], perdèri, perdut

C3b : ardre, ard, ardèri, ars (part. passat irregular)

TIPE C4 : radical en d

C4a : escodre, escot, escodèri, escodut

C4b : poder, pòt, poguèri, pogut (part. passat irregular, alternància ò/o)

C4c : mèdre, mèt, medèri, meis (part. passat irregular, alternància è/e)

TIPE C5 : radical en b

C5a : recebre, recep, receupèri, receuput

C5b : saber, sap, saupèri, sauput (part. passat irregular)

TIPE C6 : radical en mp

rompre, romp [rrump] ~ [rrum], rompèri, romput, uda ~ rot, rota

part. passar irregular

TIPE C7 : radical en g

sègre, sèc, seguèri, seguit

TIPE C8 : radical en u o v

C8a : dever, deu, deguèri, degut

C8b : mòure, mòu, mourà (alternància ò/o entrepachada davant u)

[mOwre], [mOw], [mOwra]

C8c : escriure, escriu, escriguèri, escrich ( part. passat irregular)

C8d : viure, viu, visquèri, viscut (part. passat irregular)

C8e : aver, a, aguèri, agut (irregularitats)

TIPE C9 : radical en s(/i)

C9a : creire, cresi, crei, creguèri, cregut

C9b : còire, còsi, còi, coguèri, cuèch (alternància ò/o, part. passat irregular)

fòire, fòsi, fòi, foguèri, fòs/fosegut

C9c : veire, vesi, vei, vegèri, vist (part. passat irregular)

C9d : traire, trasi, trai, traguèri, trach (part. passat irregular)

jaire, jasi, jai, jaguèri, jagut

C9e : faire/far, fau, fa, faguèri, fach (present e part. passat irregulats)

C9f : taire, tasi, tai, tasèri, tasut ( part.passat e preterit en -s)

TIPE C10 : radical en s(/tz)

C10a : rire, risi, ritz, riguèri, rigut

C10b : dire, disi, ditz, diguèri, dich (part. passat irregular)

C10c : sufire, sufisi, sufís/sufitz, sufiguèri, sufit

condir, condisi, condís/conditz, condiguèri, condit

confir, confisi, confís/confitz, configuèri, confit

C10d : conclure, conclusi, conclutz, concluguèri, conclús

C10e : aduire, adusi, adutz, aduguèri, aduch/aduit (part. passat irregular)

TIPE C11 : radical en s

cóser, cos, cosèri, cosut

TIPE C12 : radical en u(s)

claure, clau, clauguèri, claus

TIPE C13 : radical en is/iss

C13a : nàisser, nais [najs], nasquèri, nascut

C13b : conóisser/conéisser, coneis, coneguèri, conegut

C13c : téisser, teis, tesquèri, tescut

TIPE C14 : radical en n

C14a : venir, ven, venguèri, vengut

C14b : téner, ten, tenguèri, tengut

C14c : prene, pren, prenguèri, pres (part. passat irregulat)

TIPE C15 : radical en nh

C15a : plànher, planh, planguèri, plangut

C15b : jónher, jonh, jonguèri, jonch, (part. passat irregular)

*C15c : formas en -nger de l’infinitiu d’aquestes vèrbs

plànger, plangi, plang, plangèri, plangut

jónger, jongi, jong, jongèri, jongut

TIPE C16 : radical en m

témer, tem [ten], temèri, temut (arcaïc)

resémer, resem, resemèri, resemut

TIPE C17 : radical en l

C17a : valer, val, valguèri, valgut

C17b : voler, vòl, volguèri, volgut (alternància ò/o)

C17C : caler, cal, calguèri, calgut (vèrb defectiu)

TIPE C18 : radical en r ou rr

C18a : córrer, cor, correguèri, corregut

C18b : quèrre, quièr, quereguèri, querit (part. passat irregular)

pàrer, par, pareguèri, parega, paregut

TIPE C19 : radical en lv

resòlver, resòlv [resOl], resolguèri, resolgut

TIPE C20 : radical en lz/us

C20a : vòuser/vólzer, vòus/vols, vouseguèri, vousut/volzut

C20b : mólzer, mols, molzèri, molzut

TIPE C21 : radical en rn

cèrner, cèrn [sEr], cernèri, cernut

TIPE C22 : radical en nç

véncer, venç, venquèri, vencut

TIPE C23 : radical en rç

tòrcer, tòrç [tOr(s)], torcèri, tòrs/torçut (alternància ò/o)

TIPE C24 : radicals divèrses

èsser/èstre